Functionele tics zijn plotselinge, snelle, niet-ritmische herhalende bewegingen of geluiden. Wanneer de tics bestaan uit een combinatie van meerdere bewegingen en/of geluiden worden deze complex genoemd. Soms worden tics ook ervaren als een tijdelijke blokkade van een beweging die iemand wilde maken. 

Bij tics wordt vaak gedacht aan Tourette, maar er zijn belangrijke verschillen. 

 

Is het geen Tourette?

Tics komen vaak voor bij kinderen in de leeftijd van 4/5 jaar. Wanneer deze kinderen ouder worden verdwijnen deze tics vaak. Bij Tourettes verdwijnen deze tics niet. Bij functionele tics zien we echter dat de tics vaak op latere leeftijd beginnen, na het 10e levensjaar of wanneer iemand al volwassen is. Het komt voor dat iemand zowel Tourette heeft als functionele tics, het is belangrijk om met je arts hiernaar te kijken omdat dit van invloed is op de behandeling.

Zowel functionele tics als Tourette worden behandelend door middel van afleidingstechnieken. 

Hoe ontstaan functionele tics?

Onderzoek toont aan dat bij functionele tics de focus van het brein onvrijwillig veranderd naar het lichaam. Deze verandering veroorzaakt de abnormale bewegingen en maakt de bewegingen die iemand wilde maken lastiger uit te voeren. De verandering in aandacht richting het lichaam verhoogt de waarneming van interne sensaties. Dit gevoel kan zorgen voor een gevoel van bezorgdheid over de tics en een tic aanval uitlokken of in stand houden. Het brein komt als het ware vast te zitten in een patroon van bewegingen. 

 

Overige uitlokkende factoren

Functionele tics kunnen worden uitgelokt worden door:

• Kijken naar iemand anders met tics (dit wordt niet gezien bij Tourette);
• Het focussen op de eigen tics;
• Schokkende bewegingen door een andere oorzaak (bijvoorbeeld vlak voor je in slaap valt of als bijwerking van medicijnen);
• Paniek;
• PTSS / depressie;
• Andere neurologische en medische aandoeningen;
  • Prikkelbare darm;
  • Chronische pijn;
  • Aanhoudende vermoeidheid;
  • Overactieve blaas.
• Niet weten wat er aan de hand is en niet gelooft worden.

 

Behandeling

Het begrijpen waar de tics vandaan komen en/of er sprake is van een combinatie met Tourette is een belangrijke eerste stap. Het vinden van een arts die je begrijpt is erg belangrijk.

Bij de behandeling van functionele tics moet het brein uit het zogenaamde vaste patroon van bewegingen loskomen. Het brein opnieuw trainen kan gedaan worden met fysiotherapie of psychologische behandeling.

 

Fysiotherapie

Hierbij wordt gewerkt met afleidingstechnieken door te focussen op andere delen van het lichaam tijdens de tics.

 

Psychologische behandeling

Bij psychologische therapie is het belangrijk dat iedereen begrijpt dat de bewegingen niet vrijwillig zijn. Tijdens cognitieve gedragstherapie leer je over de werkingen van het brein en de lichamelijke symptomen, zoals angst, over gedragsveranderingen en over geleidelijk aan over dingen ondernemen ondanks de tics.  

Componenten in de behandeling kunnen voorkomen: 

1.  Het helpen van andere om de aandacht te verplaatsen van de tics - Doordat andere niet constant vragen naar (nieuwe) tics of zich zorgen maken hierover hoef jij ook niet steeds uit te leggen wat er gebeurt. Ditzelfde advies wordt gegeven aan mensen met Tourette.
2. Focus op externe dingen in plaats van interne lichamelijke sensaties -  door te focussen op dingen die je kan zien, voelen of horen haal je de aandacht weg bij de sensaties in je lichaam. Dit kan behulpzaam zijn bij functionele tics. 
3. Beperk de tijd die je online besteed aan tic gerelateerde media - Het kan erg fijn zijn om in contact te komen met mensen die ervaren wat jij ervaart en te weten dat er meer mensen zijn die hetzelfde doormaken. Probeer de tijd dat je naar andermans tics kijkt wel te limiteren.
4. Identificeer uitlokkende factoren - misschien kunnen bepaalde stressoren worden aangepast in je omgeving.
5. Behandel andere geestelijke gezondheidsstoornissen wanneer deze aanwezig zijn.